From :ATM Türk: Amatör Teleskop Yapımı

Cilalama sırasında kullanılan lap aletine göre aşındırma aleti oldukça sorunsuz sayılabilir. Bununla birlikte aşağıdaki noktalara dikkat etmeliyiz.

• Mozaiklerden birinin ya da birkaçının aletten koparak ayrılması / çatlaması: Bu özellikle, aletin kenarına rasgelen mozaiklerin başına gelebilecek bir sorundur. Eğer cam mozaikler henüz aşınarak incelmemiş ise, aynı cam mozaiği yerine yapıştırarak devam edebiliriz. Bu sırada eski yapıştırıcı katmanını kazıyarak, yeni yapışan mozaik parçasının diğerlerinden daha alçak ya da yüksek olmaması gerekir. Bir diğer konu da aşındırma sırasında incelen ve kırılmaya başlayan mozaikleri de tamamen kırılmalarını ya da kopmalarını beklemeksizin aletten ayırmak ve yerlerini temizleyerek (olabiliyorsa) ya da orayı boş bırakmak düşünülmelidir. Bu tür mozaiklerden kopacak parçalar ayna yüzeyini çizerek, daha kaba aşındırıcılara geri dönmenizi gerektirebilir.

• Mozaikler arasında ya da epoksi içinde biriken aşındırıcı kalıntıları: Grit değişmileri arasında çok çok dikkat etmeniz gereken bir diğer konu da budur. Örneğin 120 gritten 220 grit’e geçerken aletin üzerinde özellikle de epoksi kısımlara ya da mozaik aralarına gizlenmiş çok ufak miktarda 120 grit aşındırıcı kalsa, bir süre sonra cam yüzeyinde 120 grite tekrar geri dönmenizi gerektirecek çizikler oluşturabilir. O sebeple, aşındırıcı değişimlerinde aleti akan su altında bir fırça ile dikkatlice temizleyerek bu olayı önlemelisiniz.

• Mozaiklerin incelerek erimesi: Kaba aşındırmanın (hogging) tamamını aşındırma aleti ile yapmak yerine başlangıcı demir bir boru ile yaparak (20 cm çapında 2 – 3 mm et kalınlığında ve 10 – 15 cm boyunda), cam yüzeyinde süratli bir küresel çukurluk oluşturabilirsiniz. Bu tür uygulamalarda kullanılan aletlere ‘ring lap’ denilmektedir. Ya da kaba aşındırma sonrasında mozaikler çok fazla erimişlerse, daha fazla devam etmeden tüm mozaikleri sökerek yeniden kullanılmamış mozaik yapıştırabilrisiniz. Yalnız bu şekilde yeniden yapacağınız alet, bir miktar aşınmış olan cam yüzeyine tam uymayacaktır. Çare olarak büyük tanecikli aşındırıcı sırasında geri dönerek, aletin bir miktar aşınmasını sağlamanız gerekir. Böyle bir aleti doğrudan 220 grit ile kullanamazsınız.

• Alçı aletin kırılması: Doğru şekilde hazırlanmamış alçı ile yaptığınız alet kullanım sırasında kırılabilir. Kalıp alçısı yerine alelade alçı ile yaparak, eposki ile yeterince yalıtılmayan aletler de su alarak zayıflayıp kırılabilir. Böyle bir durumda yeni bir aşındırma aleti yapmaktan başka bir yol yoktur.

• İlerleyen aşamalarda ayna yüzeyindeki çizikler. Aşındırma aracının kendisi beklenmedik çiziklere yol açabilir. Önceki aşamalardan ya da kullanılan herhangi bir aletten saçılan aşındırıcı parçacıkları, araya girerek optik yüzeyde derin çizikler oluşturabilirler. Bu çizikler ince aşındırma ve cilalama sırasında kaybolmaz ve çok rahatsız olursak, geriye dönerek daha kaba aşındırıcılarla başlayarak yüzeyi tekrar işlemekten başka bir çözüm olmayabilir. Ama şunu da göz önüne almalıyız ki, estetik sebepler dışında çoğu çizik, yapmaya çalıştığımız aynada önemli bir kusur oluşturmayacaktır. Bu çizikleri ihmal ederek işimize devam edebiliriz.

• Aletin ayna eğrisine tam uymaması. Aşındırma aleti, kaba aşındırmadan başlayarak çalışmanın her aşamasında üretilen küresel oyuğa TAM olarak uymalıdır. Aralarındaki geometri farkı olması durumunda aletin cam yüzeyine türdeş olmayan kuvvetler uygulayacağı bunun da aynı şekilde küresel olmayan bir yüzey oluşturması tehlikesi vardır. Bu sebeple, zaman zaman bu uygunluk kontrol edilmelidir. En basit yöntemi, ayna yüzeyini kurşun kalem ya da sabit gazlı kalem ile karelere bölerek, aşındırma işlemine devam edildiğinde karelerin aşınmayan bölgeleri olup olmadığına bakılmasıdır. Eğer alet ile ayna birbirlerine tam uyuyorlarsa, tüm kalem izleri silinecektir. Bu konudaki en önemli gösterge ise, grit tanecikleri inceldikçe, ayna ile aleti birbirinden ayırmanın güçleşmeye başlamasıdır. Aralarında çok iyi uyum olan ayna ile alet bir süre sonra birbirlerinden ancak yana doğru kaydırmak suretiyle ayrılabilirler.

Fotograf 4 - Kalem Testi
ileri geri